NAASTE EN LIEFDE
ʼn Vergelyking tussen die Ou- en Nuwe Testamentiese betekenisse
ʼn Vergelyking tussen die Ou- en Nuwe Testamentiese betekenisse
Stes de Necker
Inleiding
In Matt. 22: 39 beveel Jesus ons: “Jy moet
jou naaste liefhê soos jouself”
Die vraag word so baie gevra: “Wie is nou
eintlik my naaste?”
In die Engelse en Hebreeuse Bybels word
die woord “neighbor” gebruik. In
Afrikaans sou dit dus “jou buurman” beteken!
Die Hebreeuse woord vir “neighbor”, soos
gebruik in die Tora, is “rei-acha” wat beteken die Jode se onmiddellike
deelgenote (families) of kamerade (mede Jode). Die woord “rei-acha” sluit onder
andere begrippe in soos “julle kinders” of “julle broers”.
Die Hebreeuse woord vir “neighbor” of
buurman is “shachen”, en die vir eggenoot of eggenote (spouse) is “rei-ah”.
Die korrekte Hebreeuse vertaling van die
woord “naaste” is dus “rei-acha” wat gevolglik uitsluitlik net na die Jode verwys.
Betekenis van die woord “naaste’
Indien daar nie ʼn Ou Testament was nie,
sou ons met ʼn ernstige probleem gesit het, want dan sou dit beteken het dat net
die Jode mekaar moes liefhê!
Maar gelukkig vind ons die res van die
betekenis van die woord naaste in Lev. 19: 33. “Wanneer daar ʼn vreemdeling by
julle in julle land woon, mag julle hom nie onderdruk nie.” en dan verder in
vers 34: “Julle moet hom soos ʼn medeburger behandel en hom liefhê
soos julleself.” (Eie onderstreping)
Hieruit volg dit dat die Here Jesus se
verwysing na “jou naaste” in die Nuwe Testament (Matt. 22: 39), verwys na alle
mense wat in enige bepaalde gemeenskap of omgewing leef en woon, Christene én
nie-Christene.
Betekenis van die woord Liefde in die
Bybel
Die volgende vraag wat net so baie gevra
word is: “Wat beteken dit as die Bybel sê ons moet ons naaste ‘liefhê’ ?”
Die
Bybelse betekenis van die woord “liefhê” beteken nie ons moet hand om die lyf
met iedereen rondloop nie!
In die Ou Testamentiese teks van
Levitikus, word die Hebreeuse woord “ahava” of “ahab” gebruik. In Hebreeus
bestaan daar nog ʼn woord wat vir die begrip liefde gebruik word en dit is
“hesed”. Die woord hesed veronderstel egter ʼn
hiërargie, waar iemand op ʼn hoër vlak van die hiërargie, “hesed” (liefde) gee
aan ʼn persoon laer af in die hiërargie. Dit verwys dus na God se liefde vir die
mens, en gevolglik die mens se liefde vir sy medemens of sy kinders. Die woord
hesed verwys dus nooit na ʼn kind se liefde vir sy ouers, of die mens se liefde
vir God nie.
Die woord “ahava” of “ahab” is gevolglik
die enigste Hebreeuse woord vir die begrip liefde soos wat ons die woord liefde
normaalweg in Afrikaans sal verstaan. In die Hebreeuse skryfstyl het die woord
ahava in werklikheid twee betekenisse naamlik (a) ek gee, en (b) liefde. In
Lev. 19:18 in die Hebreeuse Bybel word die woord “ve·'a·hav·ta” gebruik wat
gevolglik beteken “jy moet liefde gee”
לא תקם ולא תטר את בני עמך ואהבת לרעך כמוך אני יהוה : Lev. 19:18
Deurgaans in die Hebreeuse vertaling van
die Nuwe Testament word die woord “ahava” gebruik om die begrip liefde aan te
dui. So bv. lees ons in Matt. 22: 39 :
לא תקם ולא תטר את בני עמך ואהבת
לרעך כמוך אני יהוה
(Onthou
dat Hebreeus van regs na links gelees word)
In beide die Ou- en die Nuwe Testament
word die woord “ahava” of “ahab” (ואהבת) gebruik wanneer die Bybel van liefde praat.
Wanneer ons verder in die Griekse
vertaling van die Bybel (Septuagint) gaan kyk na die Nuwe Testamenties teks van
Matteus, dan sien ons dat die Griekse woord “agápe” in Matt. 22: 39 gebruik
word.
In Grieks bestaan daar vier verskillende
woorde vir die begrip liefde, naamlik:
Die woord agápe (ἀγάπη agápē) beteken
onvoorwaardelike, opofferende, deernisvolle liefde. In die Griekse vertaling
van 1 Kor. 13, net soos in die res van die Nuwe Testament, word daar deurgaans
gebruik gemaak van die woord agápe.
Die woord s'agapo (Σ'αγαπώ), wat
“ek het jou lief” beteken, verwys gevolglik nie na die liefde wat daar tussen
man en vrou of tussen ʼn kêrel en sy meisie bestaan nie. Hierdie soort liefde
word na verwys as Éros, wat intieme, passievolle (ook seksuele)
liefde beteken. Vandaar dan ook die woord erotika.
Die oorblywende
twee woorde Philia en Storge verwys na die emosie wat daar byvoorbeeld tussen
broer en suster sal bestaan of tussen vriende. In die Afrikaanse idioom sou dit
die gevoel wees wat ons vir ʼn troeteldier sal koester. Philia sou
gevolglik in Afrikaans vertaal kan
Wanneer Paulus
in Rom. 12: 10 sê “Betoon hartlike broederliefde teenoor mekaar” praat hy van phileo. (werkwoord van philia) Wanneer Jesus
ons opdrag gee om ons naaste soos onsself lief te hê, praat Jesus van agápe.
Wat beteken
Jesus se opdrag om ons naastes lief te hê vir ons as Christene vandag?
Uit al die verskillende betekenisse van
die begrip “liefde vir ons naaste”, Afrikaans, Hebreeus en Grieks, bestaan daar
gevolglik net een betekenis vir die woord liefde soos dit in die Bybel bedoel
word, en dit is daardie onvoorwaardelike liefde wat niks in ruil daarvoor vra
nie. Maar ons weet ook dat dit vir ons as sondige en afvallige wesens moeilik,
indien nie totaal onmoontlik, is om sulke liefde te betoon nie. Selfs binne die
huwelik is agápe liefde nie altyd moontlik nie. Ek het jou lief, maar jy moet
my ook liefhê.
Jesus se opdrag aan ons in Luk. 6: 27-31 :
(27) “Julle moet julle vyande liefhê; doen goed aan die mense deur
wie julle gehaat word; (28) seen die mense deur wie julle vervloek
word; bid vir die mense deur wie julle sleg behandel word; (29) As iemand jou op die een wang
slaan, bied hom ook die ander een aan; As iemand jou boklere vat, moet jy ook
jou onderklere nie wyer nie; (30)
Aan elkeen wat iets vra, moet jy gee; as iemand jou goed vat moet jy dit nie
terug eis nie; (31) Behandel ander mense soos julle self behandel
wil word” klink weliswaar asof die
Heiland darem nou té veel van ons verwag!
Maar is dit nie presies hoe ons onsself
lief het nie!? Ons is baiemaal ons eie vyand; soms haat ons onsself; soms
vervloek ons onsself; ons verwyt onsself; ons pynig onsself; ons behandel
onsself sleg; ons wil behandel word soos wat ons dink ons behandel behoort te
word! Ten spyte van al hierdie emosies
het ons onsself nog steeds lief.
Wanneer Jesus dus vir ons sê ons moet ons
naastes liefhê soos onsself, dan is dít presies wat Hy daarmee bedoel, “soos
wat ons onsself lief het”, want dit is hoe Hy óns lief het.
In Joh. 15 : 9 sê Jesus “Soos die Vader My
lief het, het Ek julle ook lief. Julle moet in My liefde bly.” en verder in
vers 10: “As julle my opdragte uitvoer, sal julle in My liefde bly, net soos Ek
die opdragte van My Vader uitvoer en in Sy liefde bly.”
Johannes 15: 12 “ Dit is My opdrag: Julle
moet mekaar liefhê soos Ek julle lief het.”
Onvoorwaardelik agápe (liefde) is slegs in
en deur Jesus Christus moontlik; In onsself kan
In ʼn land soos Suid Afrika waar daar byna 28,000 (nie-vegtende)
wit mans, vroue en kinders, en ʼn verdere 14,000 swartmense, in
konsentrasiekampe gedurende die Anglo Boereoorlog gesterf het, en nagenoeg 3100
mense in plaasmoorde (tot en met 2009) vermoor is, wonder ʼn mens onwillekeurig
of die geliefdes en families wat deur hierdie gruweldade agtergelaat is,
werklik Jesus se opdrag dat ons ons vyande moet liefhê (Matt. 6: 44) kan nakom.
Suid Afrika se lewensverliese verdwerg egter teen die 6 milj.
(nie-vegtende) Jode wat deur die Duitsers gedurende Wêreldoorlog II uitgemoor
is.
Dit is binne hierdie konteks wat Jesus vir
ons in Joh. 15 : 16 sê “So sal die Vader aan julle gee wat julle ook al in My
naam vra.”
Vergifnis en liefde is en bly nog altyd
moontlik wanneer ons dit nie in onsself soek nie, maar in die krag en genade
van ons Here Jesus Christus. Menslik is
dit nie moontlik nie.
Ons vind gevolglik hierdie bykans
onbegryplike paradokse in die Bybel dat –
Ø
Ons
moet God vra vir die geloof waarmee ons in Hom moet glo;
Ø
Ons
moet God vra vir die liefde waarmee ons Hom moet liefhê;
Ø
Ons
moet God vra vir die vertroue (hoop) waarmee ons Hom moet vertrou;
Ø
Ons
moet God vra vir die liefde waarmee ons ons naastes moet liefhê.
Wanneer ons, soos wat dit so baie gebeur,
twyfel of ons ooit in staat sal wees om aan die vereistes van God se wil te
voldoen, dan het ons hierdie wonderlike troos: “So sal die Vader aan julle gee
wat julle ook al in My naam vra.”
Ons
moet net vra!
No comments:
Post a Comment